กระทะสิบหกหลุม สำหรับทอดทาโกยากิ ทาโกยากิ (ญี่ปุ่น: たこ焼き หรือ 蛸焼 โรมาจิ: takoyaki ทับศัพท์: หมึกทอดหรือย่าง) เป็นชื่ออาหารญี่ปุ่นอย่างหนึ่ง โดยเป็นเกี๊ยว (dumpling) ทรงกลม ทำจากแป้ง น้ำ นม และไข่ผสมกัน หรือที่เรียกรวมกันในภาษาอังกฤษว่า แบ็ตเทอร์ (batter) ใส่ไส้เป็นหมึกตัวเล็กทั้งตัวหรือหั่นเต๋า, เท็มปูระขูดหรือที่เรียกว่า เท็งกาซุ (tenkasu), ขิงดองหรือที่เรียกว่า เบนิโชงะ (beni shoga) หรือหัวหอมเขียว แล้วทำให้สุกโดยทอดหรือปิ้งในกระทะหลุมอย่างกระทะขนมครก ปัจจุบัน มักราดซอสทาโกยากิ และมายองเนส แล้วโรยสาหร่ายเขียวที่เรียก อาโอโนริ (aonori) กับปลาทูขอดทอดแห้งหรือที่เรียกว่า คัตสึโอบูชิ ด้วยพ่อค้าอาหารริมถนนชาวญี่ปุ่นชื่อ เอ็นโด โทเมกิจิ (Endō Tomekichi) คิดค้นทาโกยากิขึ้นใน พ.ศ. 2478 โดยดัดแปลงมาจากอาหารชื่อ อากาชิยากิ (Akashiyaki) แล้ววางขายในโอซากะ แรกเริ่ม ทาโกยากิได้รับความนิยมเป็นอันมากในคันไซ แล้วแพร่ไปคันโต ก่อนจะไปสู่ท้องที่อื่น ๆ ตามลำดับ บัดนี้ ยังเป็นที่นิยมภายนอกประเทศญี่ปุ่นด้วย สำหรับในญี่ปุ่นเอง เดิมทาโกยากิมีขายทั่วไปตามรถเข็นริมถนน ที่เรียก ยาตาอิ (yatai) ปัจจุบันมีวางขายในภัตตาคาร ห้างสรรพสินค้า และร้านซื้อสะดวกยี่สิบสี่ชั่วโมงด้วย นอกจากนี้ ญี่ปุ่นยังผลิตทาโกยากิแช่แข็งส่งออกไปขายนอกประเทศเป็นอันมาก และทาโกยากิกลายเป็นอาหารประจำถิ่นโอซากะและคันไซ
ถ้าให้พูดถึงอาหารขึ้นชื่อของ ญี่ปุ่น แน่นอนว่า ไม่มีใครไม่รู้จัก ทาโกะยากิ อาหารว่างลูกลม ๆ ไส้ต่าง ๆ ราดซอสเข้มข้น แต่ถ้าไม่ใช่คนญี่ปุ่นจริง ๆ คงจะไม่รู้หรอกว่า ทาโกะยากิมีที่มาที่ไปย้อนกลับไปในยุคโชวะของประเทศญี่ปุ่น เมื่อประมาณปี ค.ศ. 1930 ในเขตคันไซ ถือเป็นครั้งแรกที่ทาโกะยากิถูกค้นพบขึ้น แต่รู้ไหมว่า ทาโกะยากิมีประวัติยาวนานกว่านั้น เพราะตั้งแต่สมัยเอโดะ (ค.ศ. 1600 -1868 ) ในช่วงปี ค.ศ. 1600 อาหารฝรั่งเศษถูกนำเข้ามาเป็นที่รู้จักครั้งแรกในประเทศญี่ปุ่น ทำให้แป้งสำหรับทำขนมสำเร็จรูปกลายเป็นที่แพร่หลายมากขึ้นโดยเฉพาะที่เมืองโอซาก้า และทำให้นายเอ็นโดะ โทเมกิชิ ผู้ที่คิดค้นทาโกยากิคนแรก อาศัยอยู่ที่โอซาก้า เลยเกิดปิ๊งไอเดียนำแป้งทำขนมสำเร็จรูปกับปลาหมึกที่มีอยู่มากในประเทศญี่ปุ่นมาใช้เป็นไอเดียในการคิดค้นทาโกะยากิ ซึ่งทาโกยากิลูกแรก เกิดขึ้นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1935 นั่นเอง
นายเอ็นโดะได้นำแป้งทำขนมสำเร็จรูป และปลาหมึกมาทำเป็นทาโกยากิ โดยดัดแปลงมาจากขนมครกญี่ปุ่น อะกะชิยะกิ (Akashiyaki) แล้วเริ่มวางขายในโอซาก้า หลังจากนั้นไม่นาน ทาโกะยากิก็เป็นที่นิยมไปทั่วญี่ปุ่น และความนิยมของทาโกะยากิก็ไม่ใช่แค่เป็นเพียงอาหารเท่านั้น อุปกรณ์ข้าวของเครื่องใช้และ เครื่องประดับต่าง ๆ ทั่วญี่ปุ่น ก็ยังทำเป็นรูปทาโกะยากิอีกด้วย เช่น ที่ห้อยโทรศัพท์มือถือ แฟลชไดรฟ์ หรือไม่ว่าจะเป็นแฟชั่นการแต่งตัวที่มีรูปทาโกะยากิสกรีนลงไปบนเสื้อผ้า หรือหมวก และที่เมืองโอซาก้ายังมีพิพิธภัณฑ์ทาโกะยากิ สร้างขึ้นพื่อเป็นสัญลักษณ์บ่งบอกว่า ที่นี่คือจุดกำเนิดทาโกะยากิอีกด้วย
ทาโกะยากิ กลายเป็นเมนูอาหารที่แพร่หลายในทุกช่วงเทศกาล และถึงแม้ว่า จะมีร้านทาโกะยากิเล็ก ๆ ตามข้างถนนมากมายมายสักแค่ไหน แต่คนญี่ปุ่นก็นิยมทำทาโกะยากิกินเองที่บ้าน โดยมีวิธีการทำง่าย ๆ ดังนี้
ส่วนผสม
แป้งทาโกะยากิ 1 ห่อ (หรือแป้งสาลีเอนกประสงค์)
ไข่ไก่ 2 ฟอง
น้ำเปล่า 7 ถ้วยตวง
ปลาหมึกยักษ์ญี่ปุ่นหั่นเต๋า
ขิงดองญี่ปุ่นหั่นฝอยเล็ก ๆ
ต้นหอมซอย
ปลาแห้งญี่ปุ่น (สำหรับโรยหน้า)
ซอสหวาน สำหรับทาโกะยากิ
สาหร่ายผง
มายองเนส
วิธีทำ
- ค่อย ๆ ตีผสมแป้งกับน้ำและไข่ไก่ เข้าด้วยกันจนเนื้อแป้งเนียนละเอียด
- ตั้งเตาขนมครกจนเริ่มร้อน เช็ดเตาด้วยน้ำมันพืช (เพื่อไม่ให้ขนมครกติดเตา)
- หยอดแป้งลงไปจนเต็มหลุม
- ใส่ส่วนผสมของปลาหมึก ต้นหอมซอย และขิงดอง ลงไป
- รอจนด้านล่างสุก ใช้ไม้จิ้มพลิกกลับด้าน รอจนสุกอีกแล้วกลับด้าน
- ตักใส่จานราด ด้วยมายองเนส และซอสทาโกะยากิ โรยหน้าด้วยปลาแห้งและสาหร่ายผง
และทั้งหมดนี้ก็คือประวัติและเรื่องราวความเป็นมาของทาโกะยากิยอดนิยมของชาวญี่ปุ่นและคนทั่วโลก แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นถ้าใครที่อยากลิ้มรสต้นฉบับของแท้คงต้องไปถึงแดนปลาดิบ ส่วนที่บ้านเรานั้นก็มีให้ได้ลิ้มรสตามร้านอาหารญี่ปุ่นทั่ว ๆ ไป หรือใครใจถึง ก็สามารถทำกินเองที่บ้านได้อย่างง่ายดายตามวิธีที่เรานำมาฝากได้เลย